Niejednokrotnie na naszej stronie podkreślamy różnorodność i wysoką wartość kultury Podlasia. Region Białowieży to styk różnych kultur. Wpływy kulturowe przejawiają się w muzyce i zwyczajach ludowych, jak i w różnorodności religijnej. Wszystko to stanowi lokalny skarb, który odziedziczyliśmy po naszych przodkach. Widoczne jest to także w architekturze, czego przykładem są drewniane domki w Białowieży i okolicach. W tym tekście przedstawimy charakterystykę takich domów, ponieważ stanowią cenny wkład w dziedzictwo kulturowe naszego regionu. Taki domek udostępniamy również naszym Gościom.
Podlaski styl zdobień domków drewnianych
Zdobienia były wycinane w deskach umieszczanych w takich miejscach domów jak: przestrzeń nad oknami, równolegle do krawędzi dachu i narożniki oraz frontowe szczyty domów.
Ozdoby charakteryzowały się kolorystyką kontrastującą ze ścianami domów. Wycinano ozdobne motywy:
- geometryczne - prostokąty, trójkąty, a także znaki używane w talii kart,
- roślinne - liście lub łodygi,
- zwierzęce, czyli ptaki, na przykład gołębie lub orły i takie zwierzęta jak konie albo wiewiórki,
- przedstawiające ludzi, na przykład dwóch wędkarzy lub myśliwych. Motywy zwierzęce i ludzkie występują zdecydowanie rzadziej od geometrycznych i roślinnych.
Inspiracje i okres popularności zdobień
Inspiracją ozdobnego stylu były budynki kolejowe wznoszone przez Burłaków w połowie XIX wieku. Konkretnymi przykładami budynków, które mogły inspirować były Pałac Carski w Białowieży i podlaskie Cerkwie. cenne są również doświadczenia mieszkańców regionu, którzy musieli uciekać na tereny głębokiej Rosji w czasie I wojny światowej. Wrócili po wojnie polsko-bolszewickiej, przywieźli nowe doświadczenia z okolic Uralu, co pozwoliło rozwinąć dziedzinę zdobień
drewnianych domków w Białowieży.
Rozkwit popularności zdobień przypada na okres od XIX wieku do II Wojny Światowej. Budownictwo drewniane stało się na Podlasiu bardzo popularne. Był to biedny region, a budowanie z drewna było tanie. Ilość i jakość zdobień domu świadczyła o statusie majątkowym mieszkańców.
Schyłek popularności zdobień drewnianych domków
Okres po II wojnie światowej to odejście od ozdobnego budownictwa drewnianego. Przyczynami takiej sytuacji były:
- popularyzacja innych materiałów budowlanych - preferowano konstrukcje murowane,
- ujednolicenie stylu budownictwa - preferowano budownictwo masowe, szablonowe, które nie będzie powodowało różnic społecznych,
- brak promocji kultury lokalnej - nie postrzegano zdobień domów jako elementu kulturowego.
Celem nadrzędnym była odbudowa nieruchomości po zniszczeniach wojennych, aby ludzie mieli gdzie mieszkać.
Drewniane domki w Białowieży elementem kultury lokalnej
Dopiero pod koniec XX wieku potraktowano zdobione podlaskie chaty jako dziedzictwo kultury. Od tego czasu kładzie się nacisk na dbałość o pozostałe budowle. Na szczęście, nie uległy zniszczeniu wszystkie domy i w regionie Białowieży można podziwiać piękne podlaskie zdobienia umieszczone na starych budowlach. Zachęcamy do odwiedzenia regionu i osobistego doświadczenia piękna tutejszej architektury. Zapraszamy także do naszego drewnianego domku, który z przyjemnością wynajmujemy przybyłym turystom w trosce o ich komfort i wygodę.
W następnym tekście odpowiemy na pytanie, czy agroturystyka na Podlasiu ma działanie prozdrowotne. Warto przeczytać i skorzystać z dobrodziejstw natury.
